قطعا به این مسئله باور دارید که هر کس شخصا می‌تواند مسیر پیشرفت خود را هموار کند. گاهی تمام اقدامات این مسئله توسط خود شخص انجام می‌شود و گاهی نیز بخش‌هایی به دیگران واگذار می‌گردد. در ارتباط با استفاده از کوچینگ نیز همین‌طور است. سلف کوچینگ یعنی با کسب دانش کوچینگ، خود فرد به کوچ خود بپردازد و تا حد زیادی، از مزایای کوچینگ بهره ببرد. در این مقاله درباره سلف کوچینگ گفته‌ایم و مزایای استفاده از آن را در مقایسه با کوچ مورد بررسی قرار داده‌ایم.
سلف کوچینگ (Self-Coaching) چیست؟
به فرآیندی که طی آن، فرد با استفاده از اصول کوچینگ به هدایت خود میپردازد تا به بالاترین بازدهی و اهداف خود دست پیدا کند سلف کوچینگ می‌گویند.
برای دانستن مفهوم سلف کوچینگ لازم است که ابتدا با مفهوم کوچینگ آشنا شویم. کوچینگ فرآیندی است که طی آن، کوچ به هدایت کوچی (فرد کوچ شونده) میپردازد تا با کشف مسیر صحیح، از نقطه موجود به نقطه مطلوب خود برسد. در فرآیند کوچینگ، کوچ همانند یک مشاور یا معلم، راهکار ارائه نمی‌کند بلکه با طرح سوالاتی صحیح و به‌جا و کاوش در ذهن کوچی، عمق خواسته‌های او را برای خودش به نمایش می‌گذارد تا هدف و خواسته خود را به وضوح ببیند و به انتخاب مسیر صحیح بپردازد. (جهت شناخت کامل تر از کوچینگ، مقاله مربوط به آن را مطالعه نمایید: کوچینگ چیست)حال در سلف کوچینگ، خود فرد به واکاوی انگیزه‌ها و رفتارهای خود میپردازد و با استفاده از اصول کوچینگ، خود را هدایت و راهبری می‌کند. واضح است که پیش از اقدام به این فرآیند، باید با اصول آن آشنا شد.
پیش از آغاز این فرآیند، باید تمایل به بهبود و تغییر را در خود پیدا و بیدار کنید. تا زمانی‌که قصد تغییر نسبت به وضعیت فعلی خود را نداشته باشید استفاده از انواع کوچینگ از جمله سلف کوچینگ، کاری بیهوده است. چرا که اصولا کوچینگ، فرآیندی برای تغییر است.
سلف کوچینگ باید برای شما همانند آینه‌ای در مقابل خودتان باشد که تمامی آن‌چه را که هستید به شما نشان دهد. اساس علم کوچینگ بر این است که هر فرد، بهترین راه حل‌ها را برای خودش می‌تواند ارائه دهد و کوچ، صرفا در کشف این راه حل‌ها به شخص کمک می‌کند. در سلف کوچینگ، روش این کشف نیز توسط خود فرد انجام می‌شود.
سلف کوچینگ برای چه کسانی مفید است؟
سلف کوچینگ موضوعی نیست که در فقط در مقطعی خاص به کار شما بیاید؛ بلکه در هر برهه از کار و زندگی‌تان برای شما اثر مثبت خود را خواهد داشت. همچنین این‌طور نیست که فقط برای صاحبین کسب و کار یا مدیران عالی نیاز باشد؛ بلکه در هر جایگاهی که باشید اگر نیاز به پیشرفت و بهبود را در خود حس میکنید، این راهکاری برای شما مفید خواهد بود.
توانایی‌های لازم برای خود مربیگری یا خود راهبری (سلف کوچینگ)
برای آن‌که بتوانید از سلف کوچینگ استفاده کنید لازم است ابتدا با اصول کوچینگ آشنا شوید. از میان تمامی چیزهایی که لازم است بیاموزید چند مورد، مهم‌تر از بقیه موارد هست:
1. مهارت کاوش در خود
خودشناسی، اصلی اساسی برای بهبود فردی در تمامی مکاتب، ادیان و مذاهب و اندیشه‌ها است. برای سلف کوچینگ نیز قطعا یکی از مهم‌ترین و اولین مراحل، جستجو در خود و شناخت انگیزه‌ها، روحیات، نقاط ضعف و نقاط قوت است. این شناخت به شما کمک می‌کند تا در ادامه، هدف خود را دقیق‌تر تعیین کنید و از واقعیات شما دور نباشد.
2. طراحی مسیر و استراتژی
پس از آن‌که به شناختی صحیح از امکانات و توانایی‌ها و ظرفیت خود رسیدید باید مسیر مناسب را برای کار طراحی کنید و استراتژی مناسب را بچینید. تعیین استراتژی از بخش‌های اساسی کوچینگ است و درست انجام شدن آن، بخش عمده‌ای از مسیر شما را تضمین کرده است.
3. مهارت طرح سوالات سازنده
در سلف کوچینگ باید به یک گفتگوی درونی با خود دست بزنید؛ از خود بپرسید و به خود پاسخ دهید و این گفتگو را تا رسیدن به پاسخ نهایی و ریشه‌ای خود، ادامه دهید. لازم است که خود را در نقش فردی غیر منتفع قرار دهید و سوالاتی بپرسید که بتواند موضوع را هر چه بیشتر برای شما شفاف کند.
4. صداقت با خود
نمی‌توانید با خود صادق نباشید و به انواع و اقسام بهانه‌ها پناه ببرید و بخواهید از سلف کوچینگ نیز استفاده کنید. باید با شهامت، هر آن‌چه را که در خود می‌بینید بپذیرید و مسئولیت آن را نیز بر عهده بگیرید. به‌جای پناه بردن به بهانه‌ها، به دنبال رفع ایرادات باشید و به‌جای توجیه آنها، به دنبال کشف ریشه‌های آنها باشید. در صورت صادق بودن با خود، اول از همه به خودتان لطف کرده‌اید و با بهانه جویی و توجیه، در حق کسی جز خودتان، ظلم نکرده‌اید.
5. مهارت حل مسئله
پس از ایجاد هر مسئله و بررسی دقیق آن، به این نیاز دارید که بتوانید راه حل ارائه دهید. باید چالش به وجود آمده را دقیقا موشکافی کنید و از نقطه‌ای که به‌وجود آمده، برای رفع آن اقدام کنید. در مرحله یافتن پاسخ، اگر لازم است از افراد متبحر در آن زمینه نیز مشورت دریافت کنید اما نهایتا این شمایید که تصمیم نهایی را باید بگیرید.
تفاوت کوچینگ و سلف کوچینگ چیست؟
استفاده از سلف کوچینگ و یا یک کوچ حرفه‌ای، دو انتخاب پیش روی شما هست که هر کدام از آنها، مزیت‌ها و معایبی دارند. با بررسی این مزایا و معایب، خواهید دانست که در هر زمان، به کدام‌یک از این دو نیاز خواهید داشت:
مزایای استفاده از کوچ حرفه‌ای
استفاده از کوچ حرفه‌ای می‌تواند برای شما این امتیازات را داشته باشد:
1. یک کوچ حرفه‌ای، آگاهی دقیق‌تری نسبت به اصول کوچینگ دارد و می‌داند که از کدام مسیر شما رار هدایت کند تا زودتر به نتیجه مورد نظر خود برسید. کوچ حرفه‌ای، ایراد شما را می‌بیند و از همان مسیر، به کوچ کردن شما میپردازد.
2. یک کوچ حرفه‌ای، می‌تواند شما را از بیرون مشاهده کند و برخی مواردی را که شما نسبت به آن آگاه هستید به شما گوشزد کند. یک نگاه از بیرون (در صورتی‌که به اندازه کافی نافذ و آگاه باشد) می‌تواند کمک بزرگی برای هر فرد باشد.
3. ممکن است احساسات شما در حین فرآیند سلف کوچینگ دخیل شود و به جای واقعیات، احساسات‌تان بخش‌هایی از تصمیم را بگیرند. اما در استفاده از کوچ، این مسئله به حداقل ممکن می‌رسد. کوچ به احساسات شما اهمیت می‌دهد اما درگیر احساسات شما نخواهد شد.
4. با استفاده از کوچ، نیازی به صرف زمان برای یادگیری اصول کوچینگ نخواهید داشت و می‌توانید با آغاز همکاری با یک کوچ، از همین الان از کوچینگ بهره برداری کنید. ضمن این‌که در حین پیشبرد کارها و بصورت عملی، با مشاهده رفتارهای کوچ، مفهوم کوچینگ را به‌طور دقیق‌تر درک خواهید کرد.
مزایای استفاده از سلف کوچینگ
اما از سویی دیگر، سلف کوچینگ نیز دارای مزیت‌هایی نسبت به استفاده از کوچ حرفه‌ای هست:
1.کاهش هزینه‌ها
بهره گرفتن از کوچ، مستلزم صرف هزینه‌هایی است و کوچ‌ها بنا به تجربه و سابقه خود، دست‌مزدهایی متفاوت هستند. اما سلف کوچینگ این مزیت را دارد که پس از یادگیری اصول کوچینگ، در هر زمانی بدون نیاز به پرداخت هزینهای، از این دانش استفاده خواهید کرد.
2. بهبود اعتماد به نفس
وقتی شما شخصا به اصول و راهکارهای حل مسئله در کوچینگ آگاه باشید باعث ایجاد اطمینان خاطر در شما شده و اعتماد به نفس ایجاد می‌کند. چرا که خواهید دانست با وجود هر مسئله‌ای، خواهید توانست روشی برای برون رفت از آن بحران را پیدا کنید و در بن بست و سردرگمی نخواهید ماند.
3. در دسترس بودن در تمامی لحظات
وقتی به کوچینگ آگاهی پیدا کنید می‌توانید در هر لحظه، از این دانش بهره بگیرید و نیازی به گذر زمان تا رسیدن به جلسه کوچینگ یا ارتباط با کوچ نیست. در واقع، استفاده از کوچینگ، بخشی از فرآیند تصمیم گیری شما خواهد بود و از ابتدایی‌ترین مراحل تصمیم گیری و عملکرد، در تار و پود رفتارهای شما گره خورده است.
4. آگاهی نسبت به نقاط ضعف و قوت و توانایی خود
آگاهی نسبت به اصول کوچینگ، دید شما را نسبت به نقاط ضعف و قوت خود باز می‌کند و می‌توانید با دید بازتری نسبت به بهبود آنها اقدام کنید. گویا همیشه یک مربی در کنار شماست که نقاط ضعف و قوت را به شما یادآوری کرده و برای بهبود آنها، تشویق‌تان می‌کند.
5. افزایش مسئولیت پذیری
وقتی جنبه‌های مختلفی از کار خود (حتی کوچینگ) را شخصا بر عهده می‌گیرید راهی برای فرار از مسئولیت‌ها و فرار از زیر بار مسئولیت تصمیمات وجود ندارد. باید بپذیرید که تشخیص راه و انتخاب آن و اقدام به انجام آن، همه توسط خودتان انجام شده است. هر چند در استفاده از کوچ نیز تمامی انتخاب‌ها و مسئولیت آنها با خودتان است، اما در سلف کوچینگ، حتی راه فرار ناخودآگاه از زیر بار مسئولیت نیز بسته است.
دوره سلف کوچینگ
پیش از انجام سلف کوچینگ نیاز است که فرد، با اصول و کلیات و قواعد کوچینگ آشنا گردد تا بتواند به بهترین نحو، نقاط ضعف و قوت و مسیر پیشرفت خود را کشف کرده و در راه رسیدن به نقطه مطلوب، خود را هدایت کند. برای آشنایی با کوچینگ، چند مسیر پیش روی افراد وجود دارد:
1. شرکت در دوره‌های حضوری کوچینگ
دوره‌های آموزشی کوچینگ می‌توانند طی یک مدت بصورت فشرده و یا در یک بازه زمانی یک ساله، علم کوچینگ را به افراد آموزش دهند. افرادی که در این دوره‌ها شرکت می‌کنند با دو انگیزه وارد می‌شود: برخی قصد دارند به عنوان یک کوچ، به ارائه خدمات کوچینگ به سایرین بپردازند و برخی نیز قصد دارند از این دانش، صرفا برای بهبود کسب و کار یا زندگی خود استفاده کنند. اگر مسیر دوم را انتخاب کنید در راستای سلف کوچینگ حرکت میکنید.
2. آموزش توسط پکیج‌های آموزشی
دوره‌های آموزشی ضبط شده و آفلاین نیز روش دیگری است که می‌توانید بوسیله آن، علم کوچینگ را در مدتی کوتاه‌تر و با هزینهای کمتر بیاموزید. گرچه در دوره آفلاین، به اندازه دوره حضوری نمی‌توان مفاهیم را بطور عمیق درک کرد، اما اگر شرایط حضور در دوره‌های حضوری را ندارید این راه حل، حجایگزین خوبی برای شما خواهد بود.
3. مطالعه کتب کوچینگ
کتاب‌های زیادی در زمینه کوچینگ وجود دارند که اجزای مختلف کوچینگ را آموزش می‌دهند. اگر فردی پژوهشگر هستید و علاقه به مطالعه مداوم دارید، این مسیر نیز برای شما مناسب است اما به صرف زمان زیادی نیاز دارد. توصیه می‌شود در کنار مطالعه کتب و مراجع، حتما از راهنمایی‌های یک فرد دارای تجربه نیز بهره بگیرید.
4. بهره گرفتن از کوچ‌های حرفه‌ای
بسیاری از افراد، مدتی معین را از یک کوچ حرفه‌ای بهره می‌گیرند تا به کوچ کسب و کار یا زندگی خود بپردازد و در این بازه، راهکارهای او را نیز بصورت عملی مشاهده کرده و می‌آموزند. همچنین هر زمان که سوالی در هر یک از ابعاد کوچینگ روبرو شوند این امکان را دارند که مطرح کرده و به پاسخ دقیق برسند. اگر از هر یک از روش‌های فوق نیز کوچینگ را آموخته‌اید حداقل یک بار از موضع کوچی (دریافت کننده کوچینگ) به این فرآیند نگاه کنید و از این زاویه نیز بیاموزید.
جمع‌بندی
در این مقاله از تیم بیوتی بیزینس کوچینگ، هر آن‌چه را که درباره سلف کوچینگ نیاز بود بدانید ذکر کردیم. اما دانستن این نکته نیز ضروری است که استفاده از این روش، شما را به‌طور کامل از داشتن بیزینس کوچینگ بی نیاز نمی‌کند. نیاز هست که در برهه‌های متفاوتی از زمان، از یک کوچ نیز بهره بگیرید تا ایرادات و نادیده‌های شما را از بیرون برای شما روشن کند و همچنین، اطلاعات جدیدی را در زمینه کوچینگ به شما انتقال دهد تا در ادامه مسیر خود از آن بهره ببرید. ضمن این‌که حتی بسیاری از کوچ‌های حرفه‌ای که خود دارای بیزینسی هستند، برای خود کوچی غیر از خود نیز دارند. پس، از سلف کوچینگ و کوچینگ بهره ببرید و به بهترین خود تبدیل شوید.
(پزشکان، جراحان و کلینیک‌های زیبایی، جهت استفاده از خدمات کوچینگ مجموعه بیوتی بیزینس کوچینگ، می‌توانند از طریق بخش “تماس با ما” اقدام نمایند.)
