کوچینگ سازمانی چیست؟ تعریف، کاربرد و مدلها

یکی از زیرشاخه ‌های مهم بیزینس کوچینگ، کوچینگ در سازمانها است. بسیاری از سازمان‌های پیش‌رو در دنیای فعلی، برای رشد موفق‌تر، از کوچ سازمانی بهره می‌گیرند. در این مقاله، خواهیم گفت که تعریف کوچینگ سازمانی چیست و چه کاربردهایی دارد و کاربردها و تاریخچه آن چیست.

 

کوچینگ سازمانی (Organizational coaching) چیست؟

کوچینگ سازمانی به ارائه خدمات کوچینگ در سازمانها ارتباط دارد. در واقع مفهوم بسیار نزدیکی بین کوچینگ در سازمان و بیزینس کوچینگ وجود دارد و تا حد بسیاری می‌توان این دو را دارای یک مفهوم دانست اما به تفاوت این‌ها نیز در ادامه اشاره خواهیم کرد.

 

معرفی و تعریف کوچینگ سازمانی

کوچینگ سازمانی یعنی بررسی تغییرات سیستم در یک شرکت و تلاش برای رساندن آن به نقطه مطلوب. نقطه تمرکز آن بر روی بهبود عملکرد تک تک اجزای سازمان به‌خصوص نیروی انسانی است. بیزینس کوچ‌ها می‌توانند به کشف نقاط کوری که سازمان از آن‌ها بی اطلاع است کمک کنند. هدف نهایی، رشد کل مجموعه سازمان است و مواردی همانند مدیریت بحران‌ها، چشم‌اندازهای جدید، رشد و پیشرفت را نیز در بر می‌گیرد.

انواع کوچینگ در سازمانها و بیزینس‌ها بسیار به هم نزدیک هستند. به‌عنوان مثال، در جایی‌که کوچینگ در سازمان، بر روی بهبود عملکرد فردی کارکنان متمرکز می‌گردد مفهومی بسیار نزدیک به کوچینگ اجرایی پیدا می‌کند. اما با توجه به جدید بودن موضوع کوچینگ در ایران، همه این مدل‌ها (از جمله بیزینس کوچینگ و کوچینگ سازمانی و کوچینگ اجرایی و …) را با مفهومی یکسان می‌شناسند و این مورد، اشکالی هم در اساس کمک کنندگی فرآیند کوچینگ ایجاد نمی‌کند.

 

تاریخچه کوچینگ سازمانی

کوچینگ سازمانی و به‌طور کلی بیزینس کوچینگ، تاریخچه‌ای نزدیک دارد. در اواخر قرن بیستم میلادی بود که مفهومی به نام بیزینس کوچینگ رواج یافت و به مرور جای خود را در بین کسب و کارها باز کرد. بعدها این رشته، به بررسی دقیق‌تر در ساختار سازمان‌ها و عمل‌کرد آن‌ها پرداخت.

جایگاه کوچینگ سازمانی در عصر حاضر

در ابتدای نفوذ کوچینگ به سازمان ها، عموما زمانی کسب و کارها به سمت استفاده از کوچ می رفتند که مواردی معیوب در سیستم خود حس کنند. اما امروزه دیدگاه نسبت به کوچ تغییر کرده است. امروزه سازمان ها نه صرفا به دلیل عیوب خود، بلکه در جستجوی توسعه بیشتر به سراغ استفاده از کوچ سازمانی می روند. دستیابی به اهداف جدید، پویای بیشتر و و آماده سازی افراد برای داشتن کارکرد موثرتر، ایجاد یک محیط امن تر از نظر روانی برای کارکنان جهت اشتراک گذاری نظرات، انگیزه های پررنگ فعلی سازمان ها در استفاده از کوچ است. با این تغییر دیدگاه نسبت به کوچینگ، استفاده از آن همانند گذشته به عنوان یک انگ دیده نمی شود بلکه نشان افتخاری برای سازمان ها و نشان دهنده میزان تمایل آنها به ترقی و توسعه بیشتر است. در دنیای بیزینس فعلی، استفاده از کوچ سازمانی، یکی از نشانه هایی است که نشان می دهد آن بیزینس ارزش سرمایه گذاری را دارد. این اتفاق، مشابه روندی است که دیدگاه مردم نسبت به روانشناسی پیدا کرده است.

 

مزایا و کاربرد کوچینگ در سازمانها

کوچینگ سازمانی می‌تواند تحول را در ابعاد مختلف سازمان به‌وجود بیاورد و در سطح کلان، جهت یک شرکت را تغییر دهد. یکی از مهم‌ترین تاثیرات آن، ایجاد تمایل (تمایل فرهنگی) در سازمان و کارکنان آن، برای به‌وجود آوردن تغییر است. برخی از مزایا و کاربردهای آن عبارت‌اند از:

 

افزایش مشارکت و وفاداری کارکنان

وقتی کارکنان در جلسات کوچینگ حس می‌کنند که بخشی از فرآیند کوچینگ هستند باعث افزایش تعهد آنان به مجموعه و تلاش برای بهبود عمل‌کرد مجموعه خواهد شد. از آن‌جا که نظر هر فرد در مجموعه (از بالاترین رده گرفته تا پایین‌ترین رده) برای بیزینس کوچ دارای اهمیت است حس ارزش‌مندی بالایی را برای پرسنل ایجاد خواهد کرد که آنان را با تصمیم گیری و عمل‌کرد بهتر سازمان درگیر خواهد کرد. انرژی حاصل از جلسه کوچینگ، از مهم‌ترین کاربردها و مزایای این جلسات محسوب می‌شود.

 

بهبود فردی پرسنل سازمان

وقتی کارکنان، در حین جلسات کوچینگ در سازمان، روش حل مسئله و طرح سوال و بازخورد دادن توسط کوچ را مشاهده می‌نمایند این مهارت‌ها را به مرور آموخته و از آن‌ها در روند کاری خود نیز بهره می‌برند. به این صورت، فرهنگ کوچینگ، بدون نیاز به حضور مدیر یا کوچ نیز در سازمان جاری است.

اعتماد و احترام به پرسنل و فرصت دادن به آنها باعث ایجاد اعتماد بنفس و تلاش برای درک بهتر وظایف و نحوه اجرای آنها خواهد شد. همچنین باورهای منفی و محدودکننده مانع عملکرد مناسب را کنار می‌زند. کوچ باعث می‌شود کارکنان حس اعتماد بنفس داشته و در فضای این امنیت روانی بوجود آمده برای آنان، دست به گسترش مرزهای توانایی و درک خود بزنند و برای مدیریت چالش‌های متنوع و جدید آماده شوند. این امنیت، امکان سوال، تجزیه و تجلیل و نتیجه گیری‌های منطقی را برای وی ایجاد کرده و او را به عنصری فعال در فرهنگ کوچینگ سازمانی بدل می‌کند.

86% از شرکت هایی که از خدمات کوچینگ استفاده کرده اند معتقدند که بیش از هزینه ای که برای استفاده از این خدمات صرف کرده اند به آنان بازگردانده شده است (از طریق رشد کسب و کار خود در بهره وری).

 

هم‌سو شدن سازمان در مسیر اهداف

زمانی‌که همه کارکنان در جلسات کوچینگ شرکت کرده و مسیر پخته شدن ایده‌ها توسط خودشان را درک کرده‌اند، با این مسیر هم‌سوتر خواهند شد و یک‌پارچگی را برای سازمان، با سهولت بیشتری به ارمغان خواهد آورد.

ایجاد مسیرهای تازه

ممکن است ذهن مدیران و کارکنان یک سازمان، چنان درگیر کارهای روزمره خود شده باشد که از فکر به مسیرها و کارهای تازه‌تر و بهینه‌تر، غافل و یا حتی عاجز شده باشند. جلسات این فضا را ایجاد می‌کند که افراد شرکت کننده، مجددا آزادانه به راهکارهایی نو و مسیرهایی تازه بیندیشند و به پیشرفت فکر کنند.

 

سازمان یافتگی ارتقای درجات

در سازمان‌ها افراد غالبا بدون آن که آموزش لازم را برای نقش‌ها و جایگاه‌های جدید دیده باشند مرحله به مرحله به سمت مدیریت‌های سطح بالاتر ارتقا می‌یابند. این باعث می‌شود که گاهی درک صحیحی از وظایف جدید، برای افراد بوجود نمی‌آید و همین باعث عملکرد اشتباه و یا کمتر از حد انتظار می‌گردد. یکی از کاربردهای کوچینگ سازمانی، در ارائه اطلاعات لازم هنگام تغییر جایگاه‌ها و مدیریت چالش‌های حاصل از آن و سازگار کردن افراد با نیازهای جدید در کار، حفظ انرژی و ارتقای مهارت‌ها است.

شفافیت در بیان تمامی وظایف، شناخت منابع موجود، و برقراری ارتباط موثر با کسانی که در مسئولیت جدید، نیاز به این ارتباط هست از ملزومات لازم به آموختن در هنگام قرارگیری در هر مسئولیت است.

همچنین لازم است تا در ابتدای پذیرش مسئولیت جدید توسط یک فرد، با وی توسط فردی دیگر که همان کوچ سازمانی است همراهی صورت گیرد تا زمانیکه به اعتمادبنفس لازم برای ایفای این نقش را بدست آورد.

 

ایجاد فرهنگ جدید مدیریت در محیط کسب و کار

یکی از مهمترین وظایف کوچ سازمانی، جا انداختن فرهنگ کوچینگ در سازمان است. مدیریت به سبک آمرانه و از بالا به پایین در مدیریت به روز دنیا از میان رفته است و مدیریت تعاملی جای آن را گرفته است. القای جو مشارکت، کنجکاوی، خلاقیت، حل مسئله و همدلی به تمامی تیم، اجزای تشکیل دهنده این فرهنگ هستند.

 

جاری شدن رشد با استفاده از کوچینگ سازمانی

با جاری شدن کوچینگ سازمانی و فرهنگ آن در سازمان، افراد به این مرحله از بلوغ می‌رسند که خود، دست به هدایت خود بزنند و بطور فعال، عملکرد خود را رصد و اصلاح کنند. این فرهنگ بهبود و پیشرفت خودخواسته و مستمر، پس از پایان جلسات کوچینگ نیز باقی مانده و سربازان یک بیزینس را دارای بینش فرماندهی می‌کند که این، امتیازی بزرگ در راه توسعه هر کسب و کار خواهد بود. کوچی‌ها با قرار گرفتن در فرآیند کوچینگ، میزان بیشتری از خودآگاهی، بلوغ عاطفی، هوش اجتماعی و مهارت‌های رهبری را آموخته و به کار می‌گیرند.

 

انواع کوچینگ سازمانی

کوچینگ در سازمان، در ارتباط با هر مجموعه‌ای می‌تواند رویکردهایی متفاوت و متناسب با همان سازمان برقرار کند. این مسئله به تشخیص کوچ مشخص می‌شود که با توجه به وضعیت بیزینس، نیاز به چه نوع کوچینگی هست. در این‌جا با انواع کوچینگ سازمانی آشنا خواهید شد:

 

کوچینگ عملکرد (Performance coaching)

تفاوتی نمی‌کند که شما چه نوع بیزینسی داشته باشید؛ همین که کسب و کار شما از حالت یک نفره و اجرا توسط خودتان فراتر رود و هم‌کاران یا پرسنلی را جذب کنید، بخش زیادی از بازدهی شما وابسته به عملکرد این افراد خواهد شد. کوچینگ عملکرد، به بهبود این مسئله می‌پردازد. بخش مهمی از این مسئله نیز با دخیل کردن پرسنل در تصمیم‌گیری‌ها و جلسات کوچینگ رخ می‌دهد. علاوه بر آن، با بررسی و هدایت نوع کارکرد پرسنل توسط کوچ، زمینه برای افزایش بازدهی آنان فراهم می‌گردد.

درباره کوچینگ عملکرد اینجا بخوانید: کوچینگ عملکرد

 

کوچینگ تعاملی (Engagement coaching)

این نوع از کوچینگ، بر افزایش تعامل میان اجزای مختلف سیستم تمرکز دارد. پرسنل یک مجموعه، نه فقط یک فرد در درون کسب و کار، بلکه اجزای تشکیل دهنده آن کسب و کار هستند و مجموعه آنها است که آن بیزینس را شکل داده است. پس هر چه تعامل بهتری میان اجزا شکل گیرد سرعت رشد بیزینس بیشتر خواهد شد. کوچینگ تعاملی، زمینه این را فراهم می‌کند که افراد، با ارتباط با یک‌دیگر، چالش‌های موجود در بیزینس را حل کنند.

 

کوچینگ سیستمی (Systemic Coaching)

هیچ مسئله‌ای در یک سیستم، مرتبط با فقط یک فرد یا یک قسمت نیست بلکه تمام مجموعه را می‌تواند درگیر کند و منشا آن نیز می‌تواند چندین بخش از مجموعه باشد. در کوچینگ سیستمی، به سازمان به‌طور سیستماتیک نگاه می‌شود و سعی می‌شود ارتباطات بهتر درک شود. برای رفع چالش‌های به‌وجود آمده، فقط به همان جزء معیوب نگاه نمی‌شود و سعی می‌شود به کل مجموعه، نگاهی کلی داشته باشد.

 

کوچینگ توسعه‌ای (Developmental Coaching)

کوچینگ توسعه برای بیزینس‌هایی که در مرحله توسعه هستند پیشنهاد می‌شود. در این نوع از کوچینگ سازمانی، بر کشف راه‌هایی برای توسعه هر چه بیشتر تک تک پرسنل و اجزای مجموعه و هم‌چنین توسعه کلیت مجموعه تمرکز می‌گردد.

 

کوچینگ تیم (Team Coaching)

هر مجموعه‌ای در درون خود، از چندین تیم مجزا تشکیل شده است. کوچینگ تیمی، بر بهبود عملکرد هر یک از این تیم‌ها تمرکز می‌کند. کوچ تیمی، با ورود به قلب هر یک از این تیم‌ها، به‌طور مستقیم با مسائل و مشکلات آن‌ها آشنا می‌شود و به رفع آن‌ها کمک می‌کند. زمانی‌که تک تک اجزای یک سیستم و تیم‌های تشکیل دهنده آن سیستم پیشرفت کنند، در مجموع نیز پیشرفت کل سازمان را رقم می‌زنند.

 

تفاوت کوچینگ درون سازمانی و کوچینگ برون سازمانی

بیزینس کوچ در نوع ارتباط خود با سازمان به دو نوع تقسیم می‌شود. گاه فردی از درون سازمان است و گاه از بیرون سازمان. اما این چه تاثیری در نوع عملکرد او خواهد داشت؟ برای درک پاسخ این سوال، با تعریف و مزایا و معایب هر کدام آشنا شوید.

 

کوچینگ درون سازمانی چیست؟

بیزینس کوچی که به درون یک سازمان تعلق دارد و خود از پرسنل آن سازمان محسوب می‌شود کوچ درون سازمانی می‌گویند. گاهی نیز مدیران مجموعه، جهت پرورش بیزینس کوچ‌هایی در درون مجموعه خود، آموزش‌هایی را برای برخی پرسنل برگزیده خود ترتیب می‌دهند تا آنان را به کوچ تبدیل کنند. از مزایای این نوع کوچینگ، هزینه پایین‌تر آن برای سازمان است. هم‌چنین، کوچ درون سازمانی، نسبت به سازمانی که در آن کار می‌کند شناخت بیشتری نسبت به فردی تازه وارد خواهد داشت و این به وی کمک کننده است. نقطه ضعف مهم این نوع از کوچینگ هم، وجود روابط بین کوچ و کوچی است. ممکن است رابطه دوستانه یا همکاری بین این دو، مانع از دید درست کوچ به مسئله شود و یا ممکن است رابطه کوچ با مدیر خود، به رابطه مدیر و زیردست خود تبدیل شود.

کوچ درون سازمانی را می‌توان به‌صورت تیمی ایجاد کرد و افراد مختلفی را برای کوچ بخش‌های مختلف سازمان تربیت کرد.

 

کوچینگ برون سازمانی چیست؟

بیزینس کوچی که از بیرون سازمان، برای کوچ وارد سازمان می‌شود کوچ برون سازمانی می‌گویند. مشخص است که یک کوچ حرفه‌ای که به‌طور تمام وقت به ارائه خدمات کوچینگ مشغول است، از سطح بالاتری نسبت به یک کوچ درون سازمانی دارد. هم‌چنین به‌دلیل عدم شناخت از پرسنل و عدم رابطه بین کوچ و پرسنل، بسیار راحت‌تر قادر خواهد بود به جزییات ورود کند.

 

 

قرارداد کوچ سازمانی

یک رابطه کوچینگ سازمانی نیز همانند هر رابطه بیزینسی دیگر، در ابتدای کار نیاز به یک قرارداد شفاف دارد. در این قرارداد، اطلاعاتی مانند مشخصات طرفین، موضوع فعالیت، زمان شروع و پایان همکاری، تعداد جلسات لازم، نشانی و راه‌های ارتباطی هر یک از طرفین، توافقات مالی، زمان و نحوه ختم همکاری، روش حل مشکلات پیش آمده و… باید ذکر گردد.

ما در مطلبی بطور کامل به نکات مربوط به این موضوع پرداخته ایم که از لینک زیر می توانید مطالعه کنید:

>>>>>>> قرارداد کوچینگ <<<<<<<

 

دانلود کتاب PDF کوچینگ سازمانی

در زمینه کوچینگ و به‌خصوص کوچینگ در سازمانها، کتبی ارزشمند نوشته و به فارسی نیز ترجمه شده‌اند. اما در این‌جا، چند مورد از این کتب را جهت آشنایی شما لیست کرده‌ایم:

• کوچینگ سازمانی / نویسنده: مایکل کی سیمپسون / ترجمه: دکتر علی صاحبی ، امیرمحمد پهلونژاد
• پیاده سازی فرهنگ کوچینگ در سازمانها / نویسنده: جیلیان جونز ، رو گورل / ترجمه: افشین چایچی نصرتی ، افشین محمد ، افشین وزیریان
• رهیاری (کوچینگ) کارمندان سازمانی / نویسنده: رضا بخشی
• کوچینگ کارکنان / نویسنده: رابرت وبلدینگ / ترجمه: دکتر علی صاحبی ، امیرمحمد پهلونژاد

 

جمع‌بندی

در این مقاله شرح دادیم که تعریف کوچینگ سازمانی چیست و چه زیرشاخه‌هایی دارد؟ ضمنا با اشاره به مزایای آن، این فرصت را برای شما فراهم کردیم تا درباره استفاده از کوچینگ در سازمان خود بهتر تصمیم‌گیری کنید. و در ادامه با معرفی چند کتاب، مسیر مطالعه بیشتر را برای شما فراهم کردیم. برای آشنایی بیشتر با مفهوم کوچینگ و بیزینس کوچینگ می‌توانید سایر مقالات سایت را مطالعه نمایید.