انواع کوچینگ، معرفی 12 مدل رایج کوچینگ

انواع کوچینگ در حال رشد و گسترش در دنیای حاضر است و به بیزینس‌ها، زندگی افراد، سازمان‌ها، کارمندان و… نیز تسری پیدا کرده است. در این مقاله، به معرفی این انواع پرداخته‌ایم و لیستی از آن را برای شما آماده کرده‌ایم.

کوچینگ چیست؟

پیش از آن که درباره انواع کوچینگ صحبت کنیم لازم است که بدانیم اصلا کوچینگ یعنی چه. کوچینگ فرآیندی است که به کمک افراد در جایگاه های مختلف می آید تا مسیر رسیدن به هدف را تسهیل کرده و در این مسیر، همراه آن ها باشد. کوچ، در تمام طول مسیر، همراه فرد، مدیر، کارمند و … است تا اهداف بیزینس، زندگی، خانواده و … محقق شود. برای مطالعه بیشتر در مورد کوچینگ، مقاله مربوط به آن را بخوانید: کوچینگ چیست

انواع کوچینگ

کوچینگ، راهکاری در جهت بهبود وضعیت یک فرد، کسب و کار، رابطه و … است؛ اما با توجه به جایگاهی که از آن استفاده می‌شود می‌تواند به زیرشاخه‌های مختلفی تقسیم و تخصصی‌تر شود. در اینجا مهم‌ترین‌ انواع کوچینگ را برای شما به طور مختصر شرح داده و در پایان، سایر زیرشاخه‌های کم کاربردتر را نیز لیست کرده‌ایم:

1. کوچینگ فردی (Personal Coaching)

کوچینگ فردی یا پرسونال کوچینگ، زمینه‌ای از کوچینگ است که طی آن، کوچ به کوچی کمک می‌کند تا به کشف بهتر توانایی‌های خود برسد و بالاترین بازدهی را از آن کسب کند.

در این مسیر، هدفی برای کوچی در نظر گرفته می‌شود که متناسب با ویژگی‌های شخصیتی و توانایی‌های فردی وی است. گاه خود کوچی به این توانایی‌ها آگاه است و گاه در گفتگو و پاسخ به سوالات کوچ، به کشف جدیدی از شخصیت خود دست پیدا می‌کند که می‌تواند در مسیر شخصی و کاری وی، برایش موثر باشد.

این نوع از رابطه، بیش از آن‌که بر روی وظایف و فعالیت‌های فرد باشد، بر روی خود کوچی و شخصیت وی متمرکز است.

2. کوچینگ عملکرد (Performance Coaching)

بین تمامی انواع کوچینگ، این شاخه بیش‌ترین نزدیکی را به کوچینگ فردی دارد و در ارتباط مستقیم با افراد است. با این تفاوت که بر عمل‌کرد کاری آنان متمرکز است و فعال‌سازی همه پتانسیل‌های یک فرد برای به حداکثر رساندن عملکرد را مدنظر دارد.

کوچینگ عملکرد بیشتر در سازمان‌ها اجرا می‌گردد تا به بالاترین بازدهی از لحاظ کارکرد پرسنل دست پیدا کنند. این نوع از کوچینگ، به دو نوع تقسیم می‌شود:

• گاهی یک فرآیند بیرونی است که یک نفر به‌طور واضح برای این کار، بازخورد می‌دهد.
• و گاهی نیز یک فرآیند درونی است که هر کس با توجه به اتفاقات روزمره یا بازخوردهایی عادی که از دیگران می‌گیرد به بهبود عملکرد خود می‌پردازد.

کوچینگ مهارت نیز نوعی مشابه از همین شاخه است.

درباره کوچینگ عملکرد، این مقاله را بخوانید: کوچینگ عملکرد

3. کوچینگ زندگی (Life Coaching)

یکی از متدوال و رایج‌ترین انواع کوچینگ، کوچینگ زندگی یا لایف کوچینگ است که قابل استفاده برای همه افراد است. در جلسات لایف کوچینگ، به شرکت کننده کمک می‌شود تا بهترین مسیر را برای زندگی خود کشف و طی کند.

لایف کوچینگ به همه مخاطبین خود به یک چشم نگاه نمی‌کند و هر کس را با توجه به خواسته‌ها و اهداف و توانایی‌های خود او هدایت می‌کند. این هدایت، از بهبود و تقویت ویژگی‌های رفتاری و اخلاقی، تا روش کسب درآمد و زندگی فردی را شامل می‌شود.

گاهی لایف کوچینگ را با جلسات مشاوره یا روان‌درمانی مقایسه می‌کنند اما کوچینگ موضوعی کاملا متفاوت است. کوچ همانند یک مشاور، راهکار نمی‌دهد و همانند یک روان درمانگر، فقط بر رفع ریشه‌های ایرادات شخصیتی متمرکز نیست.

4. کوچینگ رابطه (Relationship Coaching)

کوچینگ رابطه را نیز می‌توان از انواع کوچینگ در زیرشاخه کوچینگ فردی دانست با ذکر این نکته که در آن، بر روی روابط تمرکز می‌شود.

روابط خانوادگی و زوجین نیز همانند هر موضوع دیگری ممکن است دچار چالش‌هایی شود و یا برای دست‌یابی به سطح بالاتری از رابطه، نیاز به کمکی بیرونی همانند کوچ باشد. اما کوچ رابطه، فقط مختص زوجین و عشاق و همسران نیست؛ کوچ رابطه، زیرشاخه‌ای برای مجردان هم دارد! کوچ به افراد مجرد در التیام اثر روابط گذشته، و یا رسیدن به روابط مطلوب برای آینده کمک می‌کند.

5. کوچینگ موفقیت (Success Coaching)

کوچ موفقیت به مراجعه کننده خود کمک می‌کند تا در همه ابعاد زندگی خود (از زندگی فردی گرفته تا کاری) به موفقیت‌های بیشتر و قله‌های مدنظر، دست پیدا کند. کوچ موفقیت نه تنها به طور موردی، درباره اتفاقات و اهداف و … به کوچی خود کمک می‌کند، بلکه به‌طور ریشه‌ای‌تر، روی زمینه‌های شخصیتی لازم برای رسیدن به موفقیت در وی نیز کار می‌کند تا او را آماده رسیدن به اهداف تعیین شده کند. بعنوان مثال، تقویت اعتماد بنفس و اراده و مقابله با ترس‌ها، از مواردی است که می‌تواند پایه بسیاری از موفقیت‌ها را فراهم کند.

6. کوچینگ شغلی (Career Coaching)

کوچینگ شغلی بر روی فعالیت شغلی کوچی خود تمرکز دارد تا بتواند جایگاه او در شغلش را ارتقا دهد و او را به جایگاه مورد نظر خود در کار برساند. مواردی مثل مصاحبه‌های شغلی، هدف‌گذاری شغلی و یا تغییر حیطه شغلی نیز در ارتباط با این شاخه از انواع کوچینگ است. در کوچ شغلی، این مسئله نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد که آیا مسیر شغلی فعلی، منطبق بر ارزش‌ها و ویژگی‌های فرد هست یا نه. در انتخاب مسیر شغلی برای هر فرد، اصولا چهار مورد علاقه، استعداد، ارزش‌ها و نیاز بازار مورد بررسی قرار می‌گیرد که این نیز از موارد بررسی در جلسات کوچینگ شغلی است.

7. کوچینگ کسب و کار (Business Coaching)

معروف‌ترین زیرشاخه از انواع کوچینگ، بیزینس کوچینگ است. چیزی که بهره‌گیری از آن، در سال‌های اخیر در سازمان‌ها و کارآفرینان کوچک و بزرگ مورد توجه قرار گرفته است. بیزینس کوچ کمک می‌کند تا کسب و کار، از نقطه موجود به سمت نقطه مطلوب حرکت کند. بیزینس کوچینگ را با منتورینگ مقایسه می‌کنند. یک منتور، با توجه به تجربه خود در آن زمینه فعالیت، به ارائه راهکار به صاحبین کسب و کار می‌پردازد اما یک بیزینس کوچ راهکار نمی‌دهد؛ بلکه می‌کوشد راهکار را از میان صحبت‌های خود صاحبین کسب و کار بیرون بکشد و فقط آن‌ها را در رسیدن به پاسخ‌ها کمک می‌کند. یکی از فواید داشتن بیزینس کوچ برای صاحبین کسب و کار این است که آنان را در برابر یک فرد، پاسخگو می‌کند و بی قیدی ناشی از رهایی و عدم پاسخگویی خارج می‌کند. برای مطالعه بیشتر درباره این نوع از کوچینگ، مقاله بیزینس کوچینگ چیست را بخوانید.

سایر انواع کوچینگ

همان‌طور که در تعریف انواع شاخه‌های کوچینگ در بالا مطالعه کردید، همه آنها به یک کارکرد مشابه می‌پردازند که آن، کشف توانایی‌ها و چالش‌های فرد یا سازمان و بهبود نقاط قابل بهبود آن، و نهایتا رشد فرد یا سازمان است. تفاوت‌های میان آن‌ها در نوع جایگاه کوچی و یا انگیزه وی در برخورداری از خدمات کوچینگ تعریف می‌شود. از سایر انواع کوچینگ نیز می‌توان موارد زیر را نام برد:

• کوچینگ والدین
• کوچینگ خانواده
• کوچینگ تحصیلی
• کوچینگ سلامت
• کوچینگ معنوی
• کوچینگ تحول
• کوچینگ مهارت
• سلف کوچینگ
• کوچینگ ثروت
• کوچینگ ذهنیت
• کوچینگ بازاریابی
• کوچینگ شبکه‌های اجتماعی
• کوچینگ مالی
• کوچینگ بهره وری

تفاوت انواع کوچینگ

در تمامی انواع کوچینگ که به آنها اشاره کردیم اصول و قواعدی یکسان وجود دارد که آن نیز اصول کوچینگ است. لازم است که کوچ، در هر یک از حیطه‌های فوق که فعالیت می‌کند دارای مهارت های پایه کوچینگ باشد که توسط سازمان جهانی کوچینگ ICF تدوین شده است. و نیز لازم است که دارای مدرک رسمی از سازمان های معتبر و به خصوص ICF باشد. اما با این وجود، تفاوت‌هایی نیز در این انواع کوچینگ وجود دارد. به عنوان مثال، کوچینگ زندگی (لایف کوچینگ) ممکن است دارای ابعاد پررنگ تری از روانشناسی باشد در حالی که کوچینگ کسب و کار (بیزینس کوچینگ) ابعاد پررنگ تری از مدیریت و کسب و کار را دارا است.

بخش عمده‌ای از این تفاوت‌ها به مرور زمان و با فعالیت بیشتر کوچ در یکی از شاخه‌ها شکل می‌گیرد و کوچ می‌تواند این تجربیات را از پروژه‌ای به پروژه دیگر، همراه ببرد و کار انتقال تجربه را انجام دهد.

از دیگر تفاوت های انواع کوچینگ نیز، در هدف آن است. در لایف کوچینگ یا کوچینگ موفقیت، تمرکز بر بهبود وضعیت یک فرد است اما در کوچینگ رابطه یا کوچینگ سازمانی، تمرکز بر بهبود ارتباطات جهت پیشرفت جمعی یک سازمان یا یک خانواده است.

از دیگر تفاوت‌هایی که می‌توان به آن اشاره کرد در جنس ارزیابی نتیجه است. در بیزینس کوچینگ به سادگی می‌توان پیشرفت سازمان را بر اساس اعداد و ارقام سنجید و اثر کوچینگ را مشاهده کرد. اما در لایف کوچینگ، ارزیابی نتایج به صورت کمّی، دشوارتر است و ممکن است در برخی زمینه‌ها اصلا امکان پذیر نباشد و فقط به بررسی کیفی تغییرات بسنده شود.

جمع‌بندی

در این مقاله از تیم بیوتی بیزینس کوچینگ درباره انواع کوچینگ توضیح دادیم و به طور مختصر، کاربرد هر یک را شرح دادیم و به تفاوت‌های آنها نیز اشاره کردیم. اگر تا به حال از کوچینگ بهره نبرده‌اید می‌توانید با توجه به نیاز خود و کاربردهای هر یک از این زیرشاخه‌ها که مطالعه کردید، آن را امتحان کرده و تاثیر آن را در رشد خود و زندگی و کسب و کارتان مشاهده نمایید.