تحلیل سوات SWOT (Strengths نقاط قوت، Weakness قابل بهبود، Opportunities فرصت ها و Threats تهدیدها) چارچوبی است که برای ارزیابی موقعیت رقابتی شرکت و توسعه برنامه ریزی استراتژیک استفاده می‌شود. تجزیه و تحلیل سوات SWOT عوامل داخلی و خارجی و هم‌چنین پتانسیل فعلی و آینده یک بیزینس را ارزیابی می‌کند. تجزیه و تحلیل SWOT برای تسهیل یک نگاه واقع بینانه‌ی مبتنی بر واقعیت و داده‌ها به نقاط قوت و ضعف یک سازمان، ابتکارات، و یا جایگاه آن در صنعت طراحی شده است.
نحوه انجام تجزیه و تحلیل SWOT
آنالیز سوات SWOT تکنیکی برای ارزیابی عملکرد، رقابت، ریسک و پتانسیل یک کسب و کار و هم‌چنین بخشی از یک کسب و کار مانند خط تولید یا منابع انسانی، یک صنف و صنعت یا … است. با استفاده از داده‌های داخلی و خارجی، این تکنیک می‌تواند کسب‌وکارها را به سمت استراتژی‌هایی هدایت کند که احتمال موفقیت‌شان بیشتر است، و از استراتژی‌هایی که صرفاً قبلاً موفقیت آمیز بوده‌اند یا احتمالاً کمتر موفقیت آمیز هستند، فاصله می‌گیرد. سرمایه گذاران یا رقبا نیز می‌توانند با استفاده از SWOT قوی یا ضعیف بودن یک شرکت، خط تولید یا صنعت را تشخیص دهند.
تحلیل‌گران آنالیز SWOT را به صورت مربعی ارائه می‌کنند که به چهار ربع تقسیم شده است که هر یک به یک عنصر SWOT اختصاص دارد. این ترتیب این نمای بصری، خلاصه‌ای کلی از موقعیت شرکت ارائه می‌دهد. اگر چه ممکن است همه نکات زیر یک عنوان خاص از اهمیت یکسانی برخوردار نباشند، اما همه آن‌ها باید بینش‌های کلیدی را در مورد تعادل فرصت‌ها و تهدیدها، مزایا و معایب و… نشان دهند. تجزیه و تحلیل SWOT برای اولین بار برای تجزیه و تحلیل بیزینس و کسب و کارها مورد استفاده قرار گرفت. اکنون اغلب توسط دولت‌ها، سازمان‌های غیرانتفاعی و افراد از جمله سرمایه‌گذاران و کارآفرینان استفاده می‌شود.
نقاط قوت یا Strengths
نقاط قوت توصیف می‌کنند که یک سازمان در چه چیزی برتر است و چه چیزی آن را از رقبا متمایز می‌کند: یک نام تجاری قوی، خدمات پس از خرید قوی، مشتریان وفادار، یک ترازنامه حسابداری قوی، فناوری منحصر به فرد و … .
نقاط قابل بهبود (Weaknesses)
نقاط ضعف سازمان را از عملکرد در سطح بهینه خود باز می‌دارد. آن‌ها حوزه‌هایی هستند که یک کسب‌وکار برای ماندن در بازار، نیاز به ارتقای آن‌ها دارد: نام تجاری ضعیف، گردش مالی بالاتر از حد متوسط، سطوح بالای بدهی، زنجیره تامین ناکافی یا کمبود سرمایه.
فرصت ها (Oppurtunities)
فرصت‌ها به عوامل خارجی مطلوبی اشاره دارند که می‌توانند به یک سازمان مزیت رقابتی بدهند. به عنوان مثال، اگر کشوری تعرفه صادرات را کاهش دهد، یک خودروساز می‌تواند خودروهای خود را به بازار جدیدی صادر کند و فروش و سهم بازار را افزایش دهد.
تهدیدها (Threats)
تهدید به عواملی اشاره دارد که پتانسیل آسیب رساندن به سازمان را دارند. به عنوان مثال، خشکسالی تهدیدی برای یک شرکت تولیدکننده گندم است، زیرا ممکن است عملکرد محصول را از بین ببرد یا کاهش دهد. سایر تهدیدات رایج عبارت‌اند از مواردی مانند افزایش هزینه‌های جاری، افزایش رقابت در بازار، کمبود نیروی کار… .
جدول سوات SWOT
نقاط قوت
- مزیت رقابتی ما یا USP چیست؟
- چه منابعی داریم؟
- چه محصولات یا خدماتی عملکرد خوبی در بازار دارند؟
نقاط ضعف
- کجا می‌توانیم پیشرفت کنیم؟
- چه محصولات یا خدماتی عملکرد ضعیفی در بازار دارند؟
- کجا کمبود منابع داریم؟
تهدیدها
- چه مقررات جدیدی پروسه تولید کالا/خدمات ما را تهدید می‌کند؟
- رقبای ما چه کاری را به خوبی انجام می‌دهند؟
- چه تغییرهایی در رفتار مشتری، کسب و کارمان را تهدید می‌کنند؟
فرصت ها
- از چه فناوری می‌توانیم برای بهبود عملیات تولید استفاده کنیم؟
- آیا می‌توانیم عملیات اصلی تولید خدمات و کالای خود را گسترش دهیم؟
- چه بخش‌های جدیدی از بازار را می‌توانیم کشف کنیم؟
نحوه استفاده از تحلیل سوات SWOT
درونی
آن‌چه در شرکت رخ می‌دهد به عنوان یک منبع عالی داده و اطلاعات برای دسته بندی نقاط قوت و ضعف در آنالیز SWOT عمل می‌کند.
نمونه‌هایی از عوامل داخلی شامل منابع مالی و انسانی، دارایی‌های مشهود و نامشهود (مثل نام و اعتبار برند) و کارایی عملیاتی است.
سوالات بالقوه برای فهرست کردن عوامل داخلی عبارتند از:
- (نقاط قوت) چه کاری را خوب انجام می‌دهیم؟
- (نقاط قوت) مهم‌ترین دارایی ما چیست؟
- (نقاط ضعف) منتقدان ما چه کسانی هستند؟
- (نقاط ضعف) خطوط تولید/کارکنان ما با کم‌ترین آورده و سوددهی کدام‌اند؟
خارجی
آن‌چه در خارج از شرکت اتفاق می‌افتد به همان اندازه برای موفقیت یک شرکت مهم است که عوامل داخلی اهمیت دارند.
تأثیرات خارجی، مانند سیاست‌های پولی، تغییرات بازار و دسترسی به تأمین‌کنندگان، مقوله‌هایی هستند که باید از آن‌ها برای ایجاد فهرستی از فرصت‌ها و ضعف‌ها استفاده کرد.
سوالات بالقوه برای فهرست کردن عوامل خارجی عبارتند از:
- (فرصت) چه روندها و ترندهایی در بازار مشهود است؟
- (فرصت) کدام بخش از جامعه هدف را تا بحال لحاظ نکردیم؟
- (تهدید) چند رقیب داریم و سهم آن‌ها از بازار چقدر است؟
- (تهدید) آیا مقررات جدیدی وجود دارد که به طور بالقوه می‌تواند به عملیات یا محصولات ما آسیب برساند؟
این مطلب را نیز بخوانید:
بوم کسب و کار؛ ابزاری برای تحول کسب و کار شما
