برخی از افراد تصور می‌کنند وقتی به یک مشاور مراجعه کرده‌اند در حال استفاده از لایف کوچینگ هستند؛ اما معنای لایف کوچینگ (که در فارسی به کوچینگ زندگی ترجمه شده است)، چیزی متفاوت از مشاوره است. گرچه ریشه هر دو، نوعی مشورت است اما راهکار این دو نسبت به حل مسائل شما، کاملا با یکدیگر متفاوت‌اند. در این مقاله از تیم تولید محتوای بیوتی بیزینس کوچینگ، به تشریح کامل این مفهوم پرداخته‌ایم.
کوچینگ زندگی یا لایف کوچینگ (Life Coaching) چیست؟
کوچینگ با این رویکرد به کمک مراجعین خود می‌پردازد که بتواند آنان را از وضعی که در آن هستند، به وضعی بهتر (که عموما نقطه هدف مراجعه کننده است) برساند. کوچینگ در ابعاد مختلفی قابل استفاده است که یکی از عمومی‌ترین ابعاد آن، لایف کوچینگ است. در این شاخه از کوچینگ، بر بهبود زندگی متمرکز است. روش‌ها و راهکارهای زیادی برای موفقیت فردی ارائه و آموزش داده می‌شود اما همه آنها پس از مدتی از بورس خارج می‌شوند و راهکارهایی دیگر جای آنها را می‌گیرند. این به این دلیل است که هیچ‌کدام از این آموزش‌ها، متناسب با ویژگیها و توان‌مندی‌های شنونده و خواننده آنها نیست. تمرکز کوچینگ زندگی بر همین مسئله است. کوچینگ زندگی راهکار نمی‌دهد، بلکه کمک می‌کند تا خود مخاطب، راهکار را کشف و استفاده کند.
معنی لایف کوچینگ چیست
لایف کوچینگ یعنی استفاده از مهارت کوچینگ جهت بهبود وضعیت زندگی فردی از نقطه موجود به نقطه مطلوب. اما نکته این‌جاست که نقطه مطلوب برای هر فردی مختص خود اوست و نمی‌توان ایده آل همه انسان‌ها را یکسان دانست. استعداد، علایق، توانایی‌ها و شرایط هر فرد، موثر در تعیین هدف او وبرای زندگی است. لایف کوچینگ کمک می‌کند تا این هدف اختصاصی را به‌درستی بشناسید و فاصله رسیدن به آن را نیز از بهترین مسیر طی کنید.
کوچ زندگی (لایف کوچ) کیست؟
لایف کوچ یک مشاور نیست، لایف کوچ یک تسهیل‌گر است. او در همراهی با مخاطب خود، ناواضحی‌ها را کنار می‌زند تا مخاطب بتواند در وضوح و شفافیتی بیشتر، فکر کند و به تصمیم درست دست پیدا کند. هم‌چنین در مرحله عمل کردن نیز، با کمک به مخاطب خود در کوچک کردن و خرد کردن اقدامات، مسیر عمل کردن را برای وی تسهیل می‌کند. کوچ قرار نیست بارهای شما را بردارد اما با هم‌فکری به شما کمک می‌کند که بهترین راه را برای برداشتن این بارها پیدا کنید.
انواع لایف کوچ
لایف کوچینگ به‌طور کلی، ابعاد مختلفی از زندگی فرد را در بر می‌گیرد و سعی در بهبود آنها دارد. از توسعه فردی و بهبود سلامت روحی روانی گرفته تا سلامت جسمانی و روابط انسانی و موفقیت شغلی.
مزایای استفاده از لایف کوچینگ
برای استفاده از لایف کوچینگ، مزایای زیادی را می‌توان نام برد اما مهم‌ترین آنها این موارد هستند:
1. رسیدن به هدف شخصی
این مهم است که شما مطمئن هستید که در حال رسیدن به یک هدف اشتباه نیستید. فرض کنید از یک مشاور تحصیلی کمک می‌گیرید تا به شما در موفقیت در کنکور کمک کند. پس از صرف یک سال تلاش و با مشاوره‌های مشاور خود و تدریس مدرسین، به موفقیت دست پیدا می‌کنید و در رشته مورد نظر خود پذیرفته می‌شود؛ اما این‌جا نقطه‌ای است که متوجه می‌شود چیزی که به آن رسیده‌اید متفاوت با آن چه تصور کرده‌اید بوده است. یک کوچ از ابتدای مسیر یعنی تعیین هدف، در کنار شماست تا این اتفاق در هیچ بخشی از زندگی شما رخ ندهد.
2. شکستن حصارهای فردی
گاه چنان درگیر ترس و محدوده امن هستید که اصلا فکر به پیشرفت را در ذهن خود ندارید. مواردی مثل خجالت و عدم ریسک پذیری و باورهای غلط، از مهم‌ترین نمونه‌های عدم خروج از محدوده امن هستند. کوچ با نشان دادن این حصارها شما را آماده خروج از آنها می‌کند. تا زمانی‌که از پیله خود خارج نشوید هیچ اتفاقی مثبتی انتظار شما را نمی‌کشد.
3. آینه‌ای برای مشاهده خود
کوچ با بازخورد دادن به شما، شما را در برابر خودتان قرار می‌دهد تا آن را تماشا کنید. گاهی حتی نیاز به بازخورد دادن نیست. لایف کوچ، گفته‌های خودتان را طبقه‌بندی شده در مقابل شما قرار می‌دهد و وقتی آن را از زبانی دیگر می‌شنوید به خلل‌ها و ایرادات آن پی می‌برید. این یکی از کارکردهای ساده اما اساسی لایف کوچ برای شما است.
4. افزایش انگیزه
یکی از کارکردهای مهم کوچ، تلاش برای افزایش انگیزه در مخاطب خود است. کوچ با پیش چشم قرار دادن نکات مثبت و پیشرفت‌ها این کار را انجام می‌دهد و در مواجهه با بحران‌ها و چالش‌ها نیز سعی می‌کند با روحیه دادن به مخاطب، او را در رفع مسائل یاری کند.
5. ایجاد تعادل بین بخشهای مختلف زندگی
بسیاری از افراد در یک حیطه از زندگی خود موفق هستند اما در ابعادی دیگر، دارای ایرادات اساسی هستند و از سمت همین ایرادات، ضربه‌هایی بزرگ می‌خورند که همان نقطه قوت را نیز با چالش مواجه می‌کند. اگر می‌خواهید در مجموع، یک فرد موفق باشید و زندگی برای شما، روی خوش‌آیندی داشته باشد لازم است که به همه ابعاد آن توجه کنید. یکی از کارکردهای اساسی لایف کوچینگ این است که توجه شما را به همه بخشهای زندگی‌تان معطوف دارد و از غرق شدن در یکی از ابعاد، دور نگه دارد.
6. افزایش لذت از زندگی
قرار نیست لایف کوچ شما را به سمت غرق شدن در کار و تلاش برای موفقیت سوق دهد؛ بلکه بالعکس، در این حیطه نیز سعی در ایجاد تعادل در زندگی شما دارد. شما باید طوری کار و زندگی کنید که از آن لذت ببرید نه آن‌که شکنجه شوید! البته واضح است که کار و زندگی همیشه با سختی‌ها و چالش‌ها و مشکلات همراه است اما باید حس شما نسبت به آن مثبت باشد. در این مسیر می‌توانید از کوچینگ بهره ببرید تا زندگی بهتری داشته باشید.
7. آگاهی نسبت به احساسات
انسان‌ها دارای پنج حس اصلی هستند:
خشم – غم – نفرت – ترس – شادی
بسیاری از اعمال ما، به‌طور ناخودآگاه از یک تا ترکیب چند حس فوق ناشی می‌شود. لایف کوچ سعی می‌کند ما را نسبت به ریشه افکارمان آگاه کند تا بتوانیم آگاهانه‌تر اقدام کنیم.
فرآیند لایف کوچینگ چگونه است؟
نمی‌توان یک فرمول ثابت موفقیت و بهبود زندگی را به همه افراد و در جایگاه‌ها و شرایط زندگی متفاوت پیشنهاد کرد. لایف کوچینگ به جای ارائه فرمول، در چند مرحله کمک می‌کند تا به راه حلی مناسب خود دست پیدا کنید. این فرآیند طی جلساتی کهپس از عقد قرارداد کوچینگ، هر کدام به‌طور میانگین یک ساعت زمان می‌برد و عموما هفته‌ای یک‌بار برگزار می‌گردد پیش می‌رود (البته همه این موارد طبق توافق صورت می‌گیرد). محدودیتی برای تعداد جلسات کوچینگ وجود ندارد و تا زمانی‌که کوچی حس کند این فرآیند برای او مفید است ادامه پیدا می‌کند. تا زمانی‌که اهدافی برای دستیابی در نظر دارید و یا چیزی برای بهبود وجود دارد، کوچینگ می‌تواند به کمک خود ادامه دهد. مراحل کوچینگ زندگی به این صورت در جلسات دو نفره پیش می‌رود:
1. آشنایی و شناخت
پیش از شروع هر کار، نیاز است تا کوچ، به شناخت کافی از کوچی دست پیدا کند. البته واضح است که فرآیند کوچینگ، برای دستیابی به شناخت کامل، متوقف نمی‌شود و پس از آشنایی اولیه در جلسه اول، به ادامه این فرآیند پرداخته می‌شود و آشنایی بیشتر، در حین پیش‌برد مراحل به‌دست می‌آید. ضمنا در کنار این‌که کوچ با کوچش آشنا می‌شود، این مرحله باعث شناخت بیشتر کوچی از خود نیز می‌شود که اثری بسیاری مهم خواهد داشت.
2. تصمیم به شروع
پس از جلسه ابتدایی، کوچ و کوچی تصمیم می‌گیرند که آیا قصد کار با یکدیگر را دارند یا خیر؟ کوچی به این موضوع نگاه می‌کند که آیا توانسته با کوچ، ارتباط موثری برقرار کند؟ کوچ نیز با توجه به شناخت ابتدایی که کرده است به ارزیابی از کوچی دست می‌زند که آیا توان پیشرفت را دارد یا خیر و آیا به‌عنوان یک کوچ می‌تواند باعث تغییری در جهت مثبت در وی شود یا نه؟ اگر نتواند به او کمکی کند، پیشنهاد دیگری برای بهبود وی ارائه می‌دهد و گاه حتی ممکن است او را به یک کوچ دیگر یا به روانشناس یا روان‌پزشک ارجاع دهد.
3. به چالش کشیدن اطلاعات و تصمیمات
گاهی برخی اطلاعات غلط و تصمیمات و عادات، چنان در شما ریشه دوانیده که اصلا تصور فکر کردن به درست و غلط بودن آنها را هم نمی‌کنید. لایف کوچینگ شما را درباره عادات و تصمیمات و اطلاعات‌تان به چالش می‌کشد و شما را تشویق می‌کند درباره آنها فکر کنید.
4. تحلیل وضعیت موجود
زمانی می‌توانید گام بعدی را درست تعیین و برنامه‌ریزی کنید که از شرایط موجود، اطلاعات دقیق و لازم را داشته باشید. لایف کوچ با طرح سوالاتی دقیق، سعی می‌کند ابعاد مختلفی از وضعی را که در آن حاضر هستید جلوی چشمان شما آشکار کند. این مرحله، از مهم‌ترین مراحل آغاز هر رابطه بین کوچ و کوچی است.
5. رفع چالش‌ها
در حین اجرای اقدامات و کارهای لازم، قطعا مسائل و مشکلات، ما را تنها نخواهند گذاشت. لایف کوچ در این مرحله نیز همراه کوچی هست تا برای رفع این موارد با او به هم‌فکری و هم‌گامی بپردازد. حضور یک شخص در کنار هر فرد در هنگام مسائل و مشکلات، می‌تواند پشت‌گرمی و انگیزه‌ای قدرت‌مند محسوب گردد؛ به‌خصوص اگر آن فرد، یک کوچ دارای تجربه بالا و آشنایی بالا نسبت به آن فرد باشد.
تفاوت لایف کوچینگ با مشاوره و روان درمانی
چند منفوم و خدمت نزدیک به هم وجود دارد که گاهی برخی از افراد آنها را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند. خیلی کوتاه به تفاوت این موارد دقت کنید:
تفاوت لایف کوچ و رواندرمانگر
یک رواندرمانگر با بررسی گذشته و عمدتا کودکی فرد، به دنبال ریشه مشکلات وی می‌گردد. اما لایف کوچ، کاری با ریشه مسائل ندارد. تنها با همراهی مراجعه کننده خود، به دنبال بهترین کار برای اقدام کردن در لحظه حال هست.
تفاوت بین کوچینگ زندگی با روانشناسی و مشاوره
لایف کوچ با مشاور نیز متفاوت است. چرا که مشاور، پس از شنیدن چالش‌های مراجعه کننده خود، با استفاده از آموخته‌های خود، راه حلی متناسب با مشکل وی به او ارائه می‌دهد. اما یک کوچ، راهکار نمی‌دهد و تنها سعی می‌کند مراجعه کننده‌اش را به فکر وادارد و مسیری را برای وی فراهم کند که خود او بتواند راه حل خود را پیدا کند.
ویژگیها و مهارت‌های کوچ زندگی
برخی اصول کوچینگ در همه کوچ‌ها مشترک است. اما ما می‌خواهیم نوع رفتار یک کوچ در جلسه لایف کوچینگ را با سه ویژگی اصلی آن برای شما شرح دهیم:
1. گوش دادن
یک کوچ، بدون هیچ قضاوتی، شنونده حرف‌های شماست و با شما همراهی می‌کند. بعید است یک جلسه کوچینگ را مشاهده کنید که در آن، کوچ، بیش از کوچی صحبت کند.
2. پرسشگری موثر
کوچ به شما راه حل و جواب نمی‌دهد؛ بلکه با سوالاتی موثر، شما را در مسیر کشف جواب قرار می‌دهد.
3. بازخورد دادن
لایف کوچ، حرف‌های شما را می‌شنود، عکس العمل‌های شما را می‌بیند و رفتارتان را نیز نظاره می‌کند و بعد، آن‌چه را که درک کرده به شما بازمی‌گرداند تا خود را نظاره کنید.
لایف کوچینگ برای چه کسانی مفید است؟
لایف کوچینگ همانند مشاوره تحصیلی یا مشاوره ازدواج نیست که فقط در برهه‌ای خاص به کار شما بیاید. کوچینگ زندگی برای همه دوران زندگی است. هیچ‌گاه ما بدون هدف و خواسته و چشم‌انداز نیستیم. حتی اگر هیچ هدفی نیز نداشته باشیم کار کوچ همین است که ما را در یافتن هدف مطلوب یاری کند. هم‌چنین در بهبود روابط، توسعه فردی و افزایش توانایی‌های فردی و کاری، هدف‌مندتر کردن تلاش‌ها و فعالیت‌ها، گذر از بحران‌های فردی و کاری، رسیدن به سبک زندگی فردی بهتر و… کاربرد دارد.
جمع‌بندی
در این مقاله بیوتی بیزینس کوچینگ، به 7 مزیت لایف کوچینگ برای زندگی شما اشاره کردیم و مراحل اجرای فرآیند آن را توضیح دادیم. علاوه بر آن تفاوت آن را با روان درمانی و مشاوره ذکر کردیم و با ذکر ویژگی‌های کوچ، مسیر شروع لایف کوچینگ را بیان کردیم. کوچینگ می‌تواند حلقه‌ای در زنجیر بهبود زندگی شما باشد که کارکرد شما را در بخشهای دیگر تکمیل کند و اثربخشی و موفقیت شما را تا چند برابر بیشتر کند.
